Tłumaczenie literatury, w przeciwieństwie do tekstów technicznych, zmusza do zmierzenia się z wieloznacznością. W końcu trzeba połączyć nie tylko dwa języki, ale i dwa światy, dwie kultury. Ile znaczeń można wyłuskać z jednego zdania? Sam Shakespeare byłby zdziwiony!
Tylko tłumacze, którzy stanęli przed wyzwaniem przekładu dzieła literackiego, wiedzą, jak trudne jest tłumaczenie treści tekstu, zawierającego nie tylko konkretne informacje, ale również budującego nastrój, pobudzającego emocje i zmuszającego do konkretnych refleksji. Takie teksty niewątpliwie pełne są dwuznaczności, przypuszczeń, metafor oraz całego ogromu językowych niuansów. Ich przekłady winny być więc wiernym odwzorowaniem oryginału, aby cała forma danego dzieła zachowała wszelkie zamysły i przesłania, a nawet styl literacki pisarza. Jednak nie istnieje coś takiego jak przetłumaczenie literatury czy poezji 1:1. Zawsze zachodzi jakaś reinterpretacja. Po pierwsze różne języki mają inne podejście do czasu, przestrzeni, a myślący w nich pisarze i tłumacze muszą znaleźć nić porozumienia. To zawsze będzie sztuka kompromisu. Po drugie istotny jest kontekst czasu, w którym powstaje przekład, gdyż każdy kolejny chce uniknąć błędów poprzenika. Dlatego nie istnieje jeden najlepszy przekład literatury.
Od chwili prapremiery szekspirowskiego „Hamleta“ tekst dzieła był tysiące razy interpretowany, tłumaczony i objaśniany, a zwłaszcza słynny fragment monologu Hamleta, w którym główny bohater tragedii stawia przed sobą pytanie bez rozstrzygnięcia: „To be, or not to be, thet is the question.“ Przetłumaczono go w Polsce po raz pierwszy w 1787 roku. Kolejne jego wersje wspaniale ukazują, jak wiele możliwości interpretacji posiadać może jedno zdanie.
Jak widać wersja „Być albo nie być, oto jest pytanie“ przyjęła się najbardziej i jest to zapewne najpowszechniej znane współcześnie tłumaczenie. Jednak spoglądając na dzieje przekładu tego jednego wersu tekstu, warto zauważyć jak ogromny dylemat doboru słów, ich szyku, a nawet interpunkcji, mają przed sobą autorzy literackich przekładów.