W branży istnieje szereg opinii, sugerujących, że dla prawidłowej realizacji zadania jakim jest lokalizacja gier wideo powinna być wykonywana przez graczy. Ale czy to konieczność? Zapraszamy do rozmowy z Marcinem Chabierą, specjalistą do spraw lokalizacji w Diuna Language Services, doświadczonym tłumaczem gier wideo. Przyjrzymy się procesowi tworzenia wersji językowych gier, jak również temu, jak wyglądają testy gier wideo. Dowiemy się jak przeprowadzić proces lokalizacji gier wideo krok po kroku, a przy okazji obalimy kilka mitów związanych z tym procesem. Czas zacząć!
Według Marcina, bycie graczem jest z pewnością atutem, ale nie jest to konieczne. Wszystko zależy od skomplikowanego procesu, przez który przechodzi tłumaczenie gier. Gry składają się z wielu elementów – dialogów, napisów w menu, elementów interaktywnych. W procesie tłumaczenia każdy z tych elementów wymaga specjalistycznej uwagi.
- Dialogi – te często opowiadają historię gry. W tym kontekście, tłumacz nie musi być koniecznie graczem. Osoba doświadczona w tłumaczeniach filmowych mogłaby być równie skuteczna.
- Elementy interaktywne i napisy w menu – te części gry mogą wymagać pewnej wiedzy na temat gier i ich mechaniki. Jednak tłumacze często otrzymują dokumentację, która działa jak glosariusz, eliminując wszelkie niejasności dotyczące terminologii gier.
Z doświadczenia Marcina wynika, że graczami powinni być proofreaderzy i testerzy lokalizacji, ponieważ mają dostęp do gotowego produktu i porównują tłumaczenie z tym, co widzą na ekranie. Tłumacze w procesie lokalizacji często nie ma dostępu do gry, co czyni ich rolę bardziej skupioną na słowach niż na kontekście gry.
Bycie graczem może być pomocne, ale nie jest niezbędne dla tłumacza gier. Co ważne, nawet jeśli tłumacz nie jest graczem, istnieje wiele zasobów i narzędzi, które mogą pomóc mu zrozumieć kontekst i terminologię stosowaną w grach.
Jeśli jesteś graczem i intersują Cię tajniki pełnego procesu lokalizacji gier wideo 👉 zobacz nasz KURS.
Właściwy kontekst i terminologia gier wideo
Gry wideo to nie tylko dialogi i narracje. To także specyficzne mechaniki i interakcje, które mogą być trudne do zrozumienia dla osób nieobeznanych z grami. Dlatego tłumacze gier często korzystają z dokumentacji dostarczanej przez deweloperów. Pomaga im zrozumieć specyficzne terminy i kontekst, w jakim są używane.
Nawet jeśli tłumacz nie jest graczem, zrozumienie tego kontekstu jest kluczowe dla tworzenia tłumaczeń, które będą brzmiały naturalnie dla graczy. To znacznie ułatwia proces tłumaczenia i pozwala uniknąć błędów, które mogłyby wprowadzić graczy w błąd lub zepsuć ich doświadczenia z grą.
Testerzy lokalizacji: gracze na pierwszej linii
Chociaż tłumacze gier nie muszą być graczami, to testerzy lokalizacji już powinni. Testerzy lokalizacji są jak most między tłumaczem a graczem. To oni mają dostęp do gotowego produktu i porównują tłumaczenie z tym, co widzą na ekranie. Dzięki temu mogą zauważyć i wyłapać ewentualne błędy w tłumaczeniu, które mogłyby wprowadzić graczy w błąd lub zepsuć ich doświadczenia z grą. Testerzy muszą być graczami. To oni najbardziej rozumieją kontekst gry i mogą ocenić, czy tłumaczenie jest zrozumiałe i odpowiednie dla graczy. Na koniec dnia, celem lokalizacji jest stworzenie gry, która będzie brzmieć naturalnie dla graczy w danym języku, niezależnie od tego, czy tłumacz jest graczem, czy nie.
Jak powstaje gra? Proces powstawania od A do Z
Chociaż czas tworzenia gry może być różny, jego składowe często pozostają te same. Proces ten zazwyczaj zaczyna się od bazowego szkieletu. Często na samym początku twórcy muszą przekonać do swojego pomysłu potencjalnych dystrybutorów i inwestorów. Na tym etapie w grę wchodzi nie tylko lokalizacja, ale przede wszystkim tłumaczenie dokumentacji.
Szczególnie ważne jest to, jeśli studio jest wielojęzykowe. Muszą upewnić się, że każdy dział będzie miał dostęp do tych samych materiałów i że będą one zrozumiałe dla wszystkich członków zespołu. A kiedy zaczyna się tworzenie gry, kluczowe staje się grywalne demo, czyli pierwsza prezentacja możliwości gry.
To pierwsze demo to bazowy szkielet gry – bez assetów, bez specjalnych mechanik, bez fajerwerków. W tym momencie implementuje się pierwsze wstępne zarysy dialogów, zadań, misji do wykonania, objective’ów, które pojawiają się na ekranie. Zazwyczaj są to bardzo proste stringi, placeholdery, bardziej wskazówki niż gotowe treści.
Rola różnych działów w produkcji gier
Tworzenie gier to złożony proces, który wymaga współpracy wielu specjalistów z różnych dziedzin. Różne działy pracują często niezależnie nad produktem, co może prowadzić do wyzwań w zakresie koordynacji i komunikacji.
Storywriterzy
Storywriterzy są odpowiedzialni za planowanie fabuły, dialogów i prezentacji historii. Mają na celu stworzenie przekonującej, zaangażowanej i spójnej historii, która będzie trzymać gracza w napięciu od początku do końca gry. To oni decydują o kluczowych punktach fabuły, rozwinięciu postaci i ogólnej strukturze narracyjnej.
Gameplay Designerzy
Zespół gameplay designu jest odpowiedzialny za tworzenie mechanik gry, które decydują o tym, jak gracz interaktywuje z grą. Ich praca obejmuje takie elementy jak systemy walki, rozgrywki, eksploracji, a także innych mechanik, które mogą wpływać na doświadczenie gracza. Ich celem jest zapewnienie, że gra jest zabawna, wyzywająca i satysfakcjonująca.
UX/UI Designerzy
UX/UI designerzy są odpowiedzialni za tworzenie interfejsu użytkownika w grze. Tworzą obiekty w menu, które prowadzą graczy w różne miejsca i pomagają im nawigować po grze. Ich praca jest niezwykle ważna dla zapewnienia, że gracz może łatwo zrozumieć i korzystać z gry, niezależnie od swojego doświadczenia z grami.
Rola lokalizacji w procesie tworzenia gry
Pomimo różnorodności zadań i odpowiedzialności pomiędzy zespołami, istotne jest zapewnienie spójności w całym projekcie. Bez efektywnej komunikacji, zmiany wprowadzane przez jeden dział mogą nie zostać przekazane innym, co może prowadzić do niespójności w grze. Przykładem może być sytuacja, w której zespół zajmujący się fabułą postanawia zmienić imię postaci, ale nie przekazuje tej informacji do działu odpowiedzialnego za zadania w grze. W rezultacie gracz może otrzymać zadanie od postaci o imieniu Eli, podczas gdy ta postać nazywa się w rzeczywistości Ana. Taka niespójność może negatywnie wpłynąć na odbiór gry przez gracza.
W miarę jak projekt rozwija się, zaczynają się pojawiać ostateczne teksty, początkowo w formie pisemnej. W przypadku gier z dubbingiem, proces nagrywania głosów zaczyna się jak najpóźniej, kiedy wszystkie zmiany w tekście są już ostateczne. Zanim to nastąpi, dialogi mogą być czytane przez syntezatory mowy, takie jak IVONA.
Najpopularniejsze języki w procesie lokalizacji gier wideo
Kiedy zawartość gry jest już gotowa w języku źródłowym, deweloper stoi przed decyzją, na jakie języki przetłumaczyć swój produkt. Ten wybór jest zależny od wielu czynników, takich jak rodzaj gry, objętość tekstu do przekładu, docelowa grupa odbiorców, czy potencjalne zainteresowanie grą w różnych rejonach świata. Takie elementy wpływają na decyzję, czy gra powinna zostać przetłumaczona na więcej czy mniej języków.
Jednym z kluczowych aspektów w procesie tworzenia gry wideo jest zapewnienie, aby docierała ona do jak najszerszej publiczności. Kluczowym krokiem w tym kierunku jest właśnie proces lokalizacji gier wideo. Branża gier wideo to dynamicznie zmieniające się pole, w którym angielski dominuje jako główny język. Jednak, lokalizacja gier wideo otwiera drzwi do globalnej ekspansji, pozwalając na dotarcie do graczy na całym świecie, niezależnie od ich języka ojczystego.
Angielski jest niewątpliwie najpopularniejszym językiem w świecie gier wideo. Jest to język uniwersalny, zrozumiały dla graczy na całym świecie, niezależnie od tego, czy jest to ich pierwszy, czy drugi język.
Najpopularniejsze języki w Europie: FIGS
W Europie, najpopularniejszymi językami w procesie lokalizacji gier są te, które pochodzą ze skrótu FIGS: francuski, włoski, niemiecki, hiszpański. Te języki reprezentują kraje z największą liczbą graczy w Europie, co sprawia, że są one priorytetem dla producentów gier.
Wzrost popularności języków azjatyckich
Z uwagi na duże ilości developerów pochodzących z Azji, takie języki jak chiński, japoński, wietnamski i czasami koreański, stały się bardzo popularne w procesie lokalizacji.
Ameryka Południowa i portugalski
W Ameryce Południowej, portugalski (szczególnie odmiana brazylijska) jest często uwzględniany w procesie lokalizacji gier, ze względu na duży rynek graczy w tej części świata.
Mniej popularne języki
Mniej popularne w procesie lokalizacji są języki nordyckie i bałtyckie. Marcin dodatkowo wymienia język tajski, który zyskuje na popularności, a także tłumaczenia dla społeczności buddyjskiej.
Polska na rynku gier wideo: lokalizacja i preferencje graczy
Pierwszym punktem, który poruszył Marcin, były preferencje językowe polskich graczy. Z jego doświadczenia wynika, że gracze w Polsce, tak jak on sam, wolą grać w gry w ich oryginalnym języku. Nawet w przypadku gier stworzonych w Polsce, takich jak „Wiedźmin”. Marcin przyznał, że często wybiera wersję angielską lub w przypadku innych języków, np. japoński, oryginalny dubbing z angielskimi napisami.
Wzrost znaczenia Polski na międzynarodowym rynku gier
Polska staje się coraz bardziej znaczącym graczem na międzynarodowym rynku gier. W ciągu ostatnich 5 do 10 lat, branża gier wideo w Polsce znacznie się rozwinęła. Mamy na pokładzie co najmniej 10 solidnych firmam, które regularnie wydają gry o międzynarodowym zasięgu.
To rosnące znaczenie Polski na rynku gier spowodowało, że coraz więcej zagranicznych twórców gier stara się lokalizować swoje produkty na język polski. Jak jednak zauważył Marcin, trudno jest dokładnie przewidzieć, ile gier faktycznie zostanie zlokalizowanych na język polski w przyszłości.
Deadliny, blokady treści i proces certyfikacji
Po opracowaniu szkicu gry i jej głównych elementów, twórcy muszą uwzględnić szereg ważnych deadlinów. Są to tak zwane „gate’y”, punkty kontrolne, w których pewne elementy gry muszą być skończone i gotowe do dalszej pracy.
Te deadliny często wiążą się z „blokadami treści” i „blokadami funkcji” (**content locki, feature locki**). Chociaż te terminy mogą brzmieć skomplikowanie, są one kluczowe dla procesu lokalizacji. W tych momentach, twórcy muszą upewnić się, że wszystko, co planują umieścić w grze, jest już w niej zawarte.
Lokalizacja gier wideo: od plików Excela do testów językowych
Po zakończeniu tych etapów, wszystkie teksty w grze są eksportowane z języka źródłowego i przekazywane do tłumaczy. Proces ten zwykle odbywa się około półtora roku, rok, a rzedziej kilka miesięcy przed premierą gry.
Kiedy mówimy o procesie lokalizacji gier, wiele osób może sobie wyobrazić tłumaczy siedzących przy konsolach gier, grających przez cały dzień. W rzeczywistości, praca tłumacza jest o wiele bardziej techniczna i skomplikowana.
Loc-kit: narzędzie tłumacza
Pierwszym krokiem w procesie tłumaczenia jest otrzymanie przez tłumacza loc-kitu. To zwykle plik Excela, który zawiera wszystkie „stringi”, czyli wiersze tekstu z gry. Każdy string ma swój unikalny identyfikator, co ułatwia lokalizację danego fragmentu w grze.
Plik Excela może zawierać od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy wierszy, w zależności od rozmiaru gry. Tłumacze zazwyczaj pracują, tłumacząc stringi jeden po drugim. Jeśli na projekcie pracuje więcej niż jeden tłumacz, praca jest dzielona między nich.
Proofreading i implementacja tłumaczenia
Podczas procesu tłumaczenia, tłumacze przesyłają swoją pracę do deweloperów, aby mogli oni zaimplementować tłumaczenie w grze i sprawdzić, czy wszystko wygląda dobrze. W międzyczasie, tłumaczenia są również poddawane procesowi proofreadingu, aby upewnić się, że są jak najbardziej wolne od błędów.
Testy lokalizacyjne
Po zakończeniu procesu lokalizacji, jeśli deweloperzy zdecydują się na przeprowadzenie testów lokalizacyjnych (LQA), wchodzą w grę testerzy. Testerzy dostają dostęp do gry na różnych platformach. Grając w grę, sprawdzają, czy wszystkie tłumaczenia są poprawne i czy kontekst jest właściwy.
Testerzy językowi to zazwyczaj doświadczeni gracze, którzy mają za zadanie upewnić się, że gra jest zrozumiała i przyjemna dla graczy mówiących w docelowym języku.
Certyfikacja gry
Ostatnim krokiem jest proces certyfikacji. Niektóre firmy takie jak Sony i Microsoft upewniają się, że gra działa poprawnie i może być wydana na ich konsolach. Ten proces również musi mieć miejsce przed premierą gry.
Kluczowe umiejętności testera językowego
Tester językowy to integralna część procesu lokalizacji gier wideo. Ale jakie umiejętności są potrzebne, aby zacząć pracować na tym stanowisku?.
Najważniejszą umiejętnością dla testera językowego jest pasja do języka. Testery językowe muszą spędzać wiele godzin na jednej grze, często powtarzając te same sekcje wielokrotnie, aby upewnić się, że wszelkie tłumaczenia są poprawne. Marcin przyznał, że sam spędził ponad 300 godzin na jednej grze, analizując dokładnie wszystkie napotkane fragmenty tekstów..
Inne kluczowe umiejętności to cierpliwość, umiejętność wykonywania poleceń i czytanie ze zrozumieniem. Testowanie to nie tylko granie w grę – często wymaga to pisania raportów, wprowadzania zmian i przestrzegania wytycznych. Błędy językowe muszą być raportowane w taki sam sposób jak błędy funkcjonalne, co często oznacza korzystanie z narzędzi do śledzenia błędów, takich jak Jira czy Mantis.
Marcin podkreśla, że istotne jest także, aby testerzy byli komunikatywni. Muszą być w stanie wyjaśnić, dlaczego chcą wprowadzić określone zmiany, i to w języku, który osoba nieznająca docelowego języka będzie w stanie zrozumieć.
Rola testera językowego w certyfikacji gier
Praca testera językowego może być fascynująca i satysfakcjonująca, ale wymaga również dużego zaangażowania i umiejętności. Jeśli masz pasję do języka, cierpliwość, jesteś uważny i potrafisz dobrze komunikować swoje myśli, ta ścieżka kariery może być dla Ciebie idealna.
Testerzy językowi odgrywają kluczową rolę w procesie certyfikacji gier na konsole, sprawdzając, czy wszystkie terminy związane z produktami Sony, Microsoftu itp. są poprawnie przetłumaczone. Jeśli tłumaczenia nie są poprawne, gra nie przejdzie procesu certyfikacji, co oznacza dodatkowe koszty dla klienta.
Czego dotyczy proces certyfikacji?
Certyfikacja jest kolejnym ważnym etapem w procesie lokalizacji gier wideo. Od technicznej poprawności gry po zgodność z kategoriami wiekowymi i cenzurą, jest wiele aspektów, które muszą zostać sprawdzone. Sprawdzane są także kwestie etyczne i ograniczenia wiekowe. W zależności od rynku, na który gra jest przeznaczona, mogą wystąpić różne wymogi dotyczące treści. Na przykład, gra przeznaczona na rynek arabski musi spełniać określone wymogi cenzury. Tester językowy musi się upewnić, że żadne niewłaściwe nawiązania nie pojawią się w tekście gry.
Proces certyfikacji obejmuje nie tylko sprawdzanie poprawności językowej, ale również poprawne działanie gry. Ważne jest, aby gra nie wyłączała się niespodziewanie. Musi utrzymywać odpowiednią liczbę klatek na sekundę i umożliwiać graczowi przejście przez nią bez napotkania na blokery, czyli rzeczy, które uniemożliwiają dalszy postęp.
Kluczowym aspektem certyfikacji jest terminologia. Na przykład, w grach na konsole, poprawnym terminem do użycia jest „kontroler” zamiast „pad”. Użycie niewłaściwego terminu może negatywnie wpłynąć na proces certyfikacji.
Rola testera w proponowaniu rozwiązań
Czy tester językowy musi zaproponować rozwiązanie, gdy natrafi na problem? Odpowiedź brzmi „tak i nie”. Tester zawsze powinien zaproponować najlepsze rozwiązanie, ale zwykle ma do dyspozycji materiały z konkretnymi wytycznymi. W przypadku bardziej kreatywnych problemów, które mogą technicznie podlegać certyfikacji, ale są niepewne, deweloperzy zwykle liczą na to, że testerzy podejmą decyzję o ostatecznej formie tekstu.
Testy funkcjonalne vs testy językowe
Marcin wyjaśnia, że testy funkcjonalne, testy językowe i testy certyfikacyjne to trzy różne kategorie. Kiedy klient zleca testy, zwykle płaci za jedną konkretną usługę. Testy lokalizacyjne i testy funkcjonalne są traktowane jako dwie różne usługi. Często zdarza się, że klienci proszą testerów funkcjonalnych, aby „przy okazji” zwracali uwagę na język. Trzeba uważać, bo skupienie na wielu rzeczach naraz może prowadzić do błędów.
Dlaczego błędy przechodzą przez proces certyfikacji?
Wszyscy gracze na pewno zetknęli się z różnymi błędami w grach, mimo że przeszły one przez proces certyfikacji. Dlaczego tak się dzieje? Błędy są nieuniknione, ponieważ proces tworzenia gier jest skomplikowany i często podlega ograniczeniom budżetowym oraz czasowym. Na przykład, jeśli całe tłumaczenie tekstu spoczywa na barkach jednej osoby, może to prowadzić do większej liczby błędów. Czasami błędy wynikają również z braku dostępu do produktu końcowego lub niezbędnych materiałów.
Mimo że testy funkcjonalne i językowe są różnymi usługami, obie są niezbędne do zapewnienia jakości gry. Chociaż błędy są nieuniknione, ważne jest, aby zrozumieć, jak one powstają, aby móc je minimalizować w przyszłości.
Mamy nadzieję, że rozmowa z Marcinem będzie dla Was cenną lekcją o procesie lokalizacji gier. Cały odcinek naszego podcastu na ten temat znadziesz na Spotify.
