W najnowszym odcinku podcastu rozmawiamy z Wojciechem Charchalisem – jednym z najwybitniejszych polskich tłumaczy literatury hiszpańsko- i portugalskojęzycznej. Oto spotkanie z człowiekiem, którego przekłady zdobyły zasłużone uznanie wśród czytelników. Nie boi się mierzyć z językowymi wyzwaniami – od klasycznego „Don Kichota” Cervantesa, przez gęsty, wielogłosowy świat Fernanda Pessoi, po pełne zawijasów frazy José Saramago. Dziś z pasją opowiada nam o swoim warsztacie, balansowaniu między wiernością a swobodą i o tym, jak radzi sobie z krytyką.
W naszej rozmowie powraca pytanie o granice swobody w przekładzie – czy tłumacz może pozwolić sobie na twórcze „napinanie smyczy”, czy raczej powinien iść pokornie „na kolanach” za autorem? Wojciech Charchalis, mierząc się z najbardziej wymagającymi stylowo tekstami literatury iberyjskiej, pokazuje, że balansowanie między lojalnością wobec oryginału a artystyczną odwagą to nieustanna gra napięć i decyzji. Jak mówi – nie ma jednej recepty, a każda książka wymusza inny rejestr i inną strategię. Kluczową cechą dobrego tłumacza jest więc sztuka sprawnego dokonywania wyborów.
Choć praca tłumacza często toczy się w ciszy domowego gabinetu, z dala od świateł reflektorów, bywa też doceniana – i słusznie. Wojciech Charchalis to laureat m.in. Nagrody im. Wisławy Szymborskiej oraz Nagrody „Od-nalezione w tłumaczeniu”, wie, jak wiele kosztuje wielomiesięczny wysiłek przekładu – i jak wielką satysfakcję daje uznanie dla tej często niewidocznej pracy. W naszej rozmowie nie brakuje refleksji o tym, dlaczego warto zauważać i nagradzać tych, którzy poświęcają się przekładaniu światów.
Choć praca tłumacza często odbywa się w zaciszu domowego gabinetu, z dala od zgiełku i uznania, bywa także doceniana – i słusznie. Wojciech Charchalis, laureat Nagrody im. Wisławy Szymborskiej za przekład utworów Fernanda Pessoi, doskonale wie, jak wiele kosztuje wielomiesięczna praca nad tekstem. W ostatnim czasie zasiadał w jury Nagrody Translatorskiej 2025, o czym również nam opowiedział.
- Dlaczego pracę tłumacza można porównać do chodzenia „na smyczy”?
- Czy można wypracować własny styl, tłumacząc innych autorów?
- O co Wojciech Charchalis chciałby spytać Cervantesa?
Posłuchajcie!
#językahiszpański #językportugalski #literatura
