Jak powstają i czym są tłumaczenia audiowizualne?

Tłumaczenia audiowizualne w ostatnich czasach zyskują na znaczeniu i stają się coraz bardziej popularne. Choć możemy sobie z tego nie zdawać sprawy, to niektórzy z nas z przekładami audiowizualnymi spotykają się nawet codziennie – za sprawą telewizji, Internetu czy serwisów steamingowych, gdzie oglądają swoje ulubione firmy i seriale. Czym są tłumaczenia audiowizualne i na czym polega wyzwanie, jakie stawiają przed tłumaczami? Zapraszamy do lektury.

Czym jest przekład audiowizualny (ang. AVT)?

To rodzaj tłumaczenia, który zakłada wykorzystanie dźwięku (audio-) i obrazu (-wizualny) w celu pełnego wyrażenia przekazywanych treści. Przekład wizualny jest nową, ale za to niezwykle dynamicznie rozwijającą się gałęzią tłumaczeń, a tłumacze audiowizualni są aktualnie bardzo poszukiwani na rynku pracy.

Początki tłumaczeń audiowizualnych

Uznaje się, że początki tłumaczenia audiowizualnego wiążą się z powstaniem kina niemego. Kino jako młoda dziedzina życia kulturalnego i nowa forma narracji nie zawsze i nie dla wszystkich było czytelne. Duża część widzów nie rozumiała akcji i fabuły filmów. Pojawił się wówczas pomysł, aby zatrudniać w kinach aktorów-interpretatorów, którzy na żywo czytali lub odgrywali dialogi do scen, które pojawiały się na ekranie. Dziś uznaje się ich za pierwszych tłumaczy audiowizualnych. To podejście nie rozwiązywało jednak innego, późniejszego problemu, jakim był przekład filmów obcojęzycznych.

Wraz z narodzinami kina dźwiękowego w Stanach Zjednoczonych pojawiły się pierwsze próby przekładu filmów na inne języki, jednakże ze względu na wysoki koszt produkcji jednego filmu w kilku wersjach językowych postanowiono skupić się na nagrywaniu filmów anglojęzycznych. Studia amerykańskie zaczęły wówczas tworzyć do swoich filmów napisy w innych językach, takich jak niemiecki, hiszpański czy francuski, a z czasem listę tę poszerzyły o inne języki. Niestety przekład w formie napisów – uciążliwy w odbiorze dla większego grona widzów, wśród którego spora część była niepiśmienna – nie zdał egzaminu. Wszystko to doprowadziło do powstania w 1929 roku pierwszego filmu dubbingowanego pt. „Rio Rita”. Od tego czasu tłumaczenia audiowizualne przeszły szereg zmian i udoskonaleń.

Przebieg tłumaczenia audiowizualnego

Przekład audiowizualny to proces, który składa się z następujących etapów:

– transkrypcja, czyli przekształcenie ścieżki dźwiękowej, nagrania głosowego na tekst pisany,

– uzupełnienie transkrypcji o kody czasowe, dzięki którym na kolejnych etapach można będzie treści wideo i dźwięki lepiej do siebie dopasować,

– tłumaczenie na język docelowy – niezależnie od stopnia skomplikowania treści tłumaczenie powinno być podane przystępnie, dzięki czemu widz zrozumie ideę oryginału, czy to w formie głosowej czy tekstowej. Bardzo często tłumaczenia filmów z języka źródłowego polegają na twórczym i kreatywnym tłumaczeniom, czyli transkreacji.

Napisy, lektor czy dubbing?

W przekładzie audiowizualnym mamy do wyboru kilka wariantów, z których każdy wymaga zastosowania innej strategii i daje odmienne efekty. Przy wyborze pożądanego wariantu warto wziąć pod uwagę aspekty kulturowe. W niektórych krajach dużą popularnością cieszy się pełny dubbing, w innych natomiast odbiorcy wolą czytać napisy w języku ojczystym, a w tle słyszeć oryginalną ścieżkę. Na czym jednak dokładnie polegają różnice pomiędzy tymi wariantami?

Napisy (ang. subtitles) – dzięki wcześniej wspomnianym kodom czasowym napisy są zsynchronizowane z obrazem i wyświetlane są na ekranie wraz z oryginalną ścieżką dźwiękową. Ta technika tłumaczeniowa, która jest obecnie najpopularniejsza i wiedzie prym wśród technik audiowizualnych, wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami technicznymi. Wymagana jest kondensacja tekstu, czyli jego skracanie, co niestety często wiąże się z tym, że z tłumaczenia znika około 30-40% oryginalnego tekstu. Z racji tego, że przeciętny widz czyta wolniej niż słucha, taka redukcja jest konieczna, aby mógł on śledzić wszystkie elementy filmu naraz (obraz, dźwięk i tekst).

Lektor (ang. voice-over) to nałożenie głosu zazwyczaj jednego lektora na oryginalną ścieżkę dźwiękową, która mimo że jest delikatnie wyciszona, nadal pozostaje na nagraniu. Ten dodatkowy głos w czasie rzeczywistym będzie wygłasza poszczególne kwestie będące tłumaczeniem odpowiednich fragmentów.  

Dubbing polega zaś na stworzeniu ścieżki dźwiękowej w języku docelowym i próbie zsynchronizowania jej z ruchem warg postaci pojawiających się w filmie. Przede wszystkim jego zadaniem jest oddanie wszystkich odgłosów i wypowiedzi bohaterów. Tego typu tłumaczenia audiowizualne najczęściej wykonuje się w przypadku filmów i animacji (głównie tych skierowanych do dzieci) lub gier.

Tłumaczenia audiowizualne – jak wybrać?

W dzisiejszych czasach, w dobie Internetu zacierającego granice między państwami i zyskującej na popularności kultury wizualnej, tłumaczenia audiowizualne będą coraz powszechniejsze. Warto nie lekceważyć tego, jak wielki wpływ na komunikację międzynarodową mają tego rodzaju tłumaczenia. Warto też powierzyć taką usługę specjalistom, którzy będą potrafili doradzić rozwiązanie odpowiednie dla Twojego projektu, dobrać odpowiedni zespół i sprawnie zrealizować przekład audiowizualny.

Od wielu lat pracujemy przy Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegi, z którym mieliśmy okazję zrealizować tłumaczenia audiowizualne do kilkudziesięciu filmów krótko- i długometrażowych z całego świata. Tłumaczymy także materiały okołofilmowe, przygotowujemy transkrypcje oraz współpracujemy z lektorami, którzy nagrają nową wersję językową Twojej reklamy, filmu, spotu korporacyjnego i wielu innych materiałów. Jeśli potrzebujesz tłumaczenia audiowizualnego, napisz do nas!

Skorzystaj z bezpłatnej i bezpiecznej wyceny. Wypełnij formularz kontaktowy.